Bis, bouw- en interieursalon gaat sinds 2009 jaarlijks op zoek naar interessante architectuurprojecten rond een actueel en duurzaam thema. Dit jaar is dat ‘circulair bouwen’. En dat is geen toeval, want zo’n 38% van de Belgische afvalberg komt uit de bouw. Tegelijk worden nieuwe materialen schaarser, haperen toeleveringsketens en is er flink wat onaangeroerde leegstand. Hoog tijd dus om toekomstgericht te bouwen.
Winnaar van de Bis-architectuurwedstrijd: 'circulariteit'
Project: Gemeenschapshuis aan de E10-plas
Ontwerper: Bruno Spaas Architectuur bv
Locatie: Schoten
Fotograaf: Pieter Frans Gerda Geerts
Circulaire nieuwbouwwoning met sociale functie
Anapneusis vzw verleent huisvesting aan personen die ondersteuning nodig hebben in hun wonen. In dit cohousingproject van die vzw wonen acht gewezen dakloze personen op het einde van een groene laan die uitmondt aan de E10-plas.
Foto: Pieter Frans Gerda Geerts
Binnen een strikt budget werd een duurzame nieuwbouw gerealiseerd met vier studio’s en een gemeenschappelijke ruimte voor alle bewoners van de site. Na grondig onderzoek bleek een renovatie van het bestaande gebouw niet haalbaar en werd er beslist om het te vervangen door een nieuwbouw.
Het gebouw werd opgetrokken volgens bio-ecologische principes. Dat betekent dat materiaalkeuzes en energieconcepten zodanig gekozen zijn dat ze een minimale impact hebben op de menselijke gezondheid en het milieu. De fundering bestaat uit een betonnen ringbalk die werd gevuld met een schelpendek van circa 40cm diep. Schelpen uit de Noordzee sluiten de vochtige bodem af en houden de lucht erboven droog. Schelpen zijn als bouw- en isolatiemateriaal bijzonder duurzaam en 100% recycleerbaar.
Uitstekende materiaalkeuze
Het hoofdgebouw heeft een houtskelet dat werd ingevuld met kalkhennep en houtwolisolatie. Kalkhennep is een natuurlijk mengsel van hennephout, hydraatkalk, mineralen en water. Het is een lokaal geteeld restproduct zonder toevoeging van chemische stoffen. Het is heel energie-efficiënt en gezond. Aan de binnenzijde werd de woning afgewerkt met een leempleister.
Kalkhennep en leem scoren zowel op vlak van geluidsisolatie als geluidsabsorptie zeer goed. Ze zijn volledig herbruikbaar en zorgen daarenboven voor een dampopen constructie met een natuurlijke vochtregulering en luchtzuivering. Daardoor volstaat een minimum aan technieken of ventilatiesystemen om een aangenaam en gezond binnenklimaat te creëren met zeer goede akoestische kwaliteiten.
Alle lichte invulwanden werden gemaakt met gipsvezelplaten, een alternatief voor gipskartonplaten. Gipsvezelplaten bestaan uit een vermenging van cellulosevezels en gips zonder toevoeging van andere bindmiddelen. Beide grondstoffen zijn recyclingproducten.
Sterktes van het gemeenschapshuis
Minimale milieu-impact door materiaalgebruik en groene energie
Dit kleinschalige nieuwbouwproject focust heel sterk op materiaalgebruik en speelt op dat vlak een voorbeeldrol. De combinatie van kalk en hennep voor de isolatie in een massiefhoutbouw is heel interessant. Schelpen voor de funderingen zijn vernieuwend en maken dat het gebruik van beton tot een minimum beperkt kan worden.
Het materiaalgebruik samen met de geothermie en zonne-energie maken dat de milieu-impact van de woning heel laag is. Het compacte volume met een buitentrap is energie-efficiënt.
Interessant cohousingproject
Bovendien vervult deze woning een interessante sociale functie. Het is meer dan een gewone eengezinswoning. Het cohousingprincipe is een inspirerend voorbeeld van hoe wonen er in de toekomst zou kunnen uitzien. De inplanting in de groene rustgevende omgeving – en niet onbelangrijk: op een perceel waar tevoren al een woning stond – maakt dat de bewoners er helemaal tot rust kunnen komen. Het verhaal van dit bouwproject klopt helemaal.
Ontdek de andere circulaire projecten van de Bis-architectuurwedstrijd 2022
Wil je meer inspiratie voor je huis en tuin ontvangen? Bezoek Bis of schrijf je in op de nieuwsbrief van Bis, bouw- en interieursalon en ontvang iedere maand een nieuwsbrief vol inspiratie en tips uit de (ver)bouw- en interieursector.
